F1T.Bewegingsdidactiek

F1T “Didactische Lesmodellen”

“EIK & KEI model & STOEI lesmethode”

Sinds ik F1T heb opgericht in 2014 heb ik een aantal les methodes bedacht op basis van het ervaringsgericht leren.

Deze methodes kun je gebruiken in je dagelijkse lesgeven en op je eigen manier inrichten en vormgeven. Het is gericht op de (leer)ervaringen van de leerlingen zelf.  Niet op de ouderwetse manier van informatie overdragen, middels een top down manier, een docent die informatie vanuit het lesboek dat ze in die school gebruiken overdraagt aan de leerlingen.

Met deze methodes is er veel meer praktische interactie tussen de leraar & de leerling(en). Hierbij staat de leerling centraal staat en niet de docent. De docent heeft een coachende en begeleidende rol in plaats van een sturende overdrachtsgerichte informatieve rol. Hierdoor betrek je de leerling meer bij de lessen en wordt die aangesproken om vanuit zichzelf  feedback te geven op de bewegingsopdrachten en taken die in de les/training behandeld wordt

Het vraagt van een docent een meer hands-on gerichte mentaliteit. De docent zal zich bewust leren tr worden omtrent, hoe de les- en leerstof  over te dragen op de leerling(en)/groep,  waarbij er uitgegaan wordt van de ervaringen van de leerlingen in relatie tot de oefenstof.  In plaats van een ideaal eindplaatje met een daaraan gekoppelde beoordeling.  Er wordt dus uitgegaan van de klas/groep in relatie tot de beweeg- en lesopdrachten, in plaats van bewegingssituaties waar een leerling/studfent zich tot dient te verhouden.

Deze werkwijze geef een volledige andere dynamiek en interactie in het samenwerken met de klas, er ontstaat dus ook van naure een veel meer coachende rol voor de docent. Middels aangepaste differentiatie beweegvormen en reflectie met de klas en ook individueel met leerlingen in de lessen ontstaat er een meer ontspannen leerklimaat, waarin ervarend en natuurlijk georienterend leren meer plaats vindt.

HET EIK & KEI MODEL

Het EIK & KEI model biedt de docent een handreiking en bewust makend ondersteunend leermiddel om je te ondersteunen, meer coachend aan de slag te gaan in je lessen. Binnen dit model ga ik uit van het ervaringsgerichte leren Ik heb dit model specifiek voor het bewegingsonderwijs en de sport bedacht en uitgewerkt.

Ik ben van mening dat je in het domein van sport en bewegen direct lerend ervaart, en dat theorie en praktijk in wisselwerking hand in hand gaan. 

“Een baby dat eerst moet leren staan en dit keer op keer probeert in tal van situaties. Alleen, met zijn vader/moeder, opa en oma, broertjes en zusjes in het gezin enzovoort. Vervolgens met hulp van anderen zijn eerste stapjes gaat maken, stukjes zelfstandig leert lopen, om uiteindelijk volledig zelfstandig te kunnen lopen”

Het kind leert dit middels trial en error, of te wel door veel te vallen en weer op staan. Binnen mijn vakgebied (bewegingsonderwijs en de sport, fitness en bewegen) is deze manier van lerend ervaren zeer goed praktisch bruikbaar. De EIK-KEI methode zijn dan ook praktisch goed inzetbaar te integreren in het bewegingsonderwijs, sport en bewegen en fitness.

Door uit te gaan van de leerling(en) en zijn eigen ervaringen in het bewegingsproces wordt de leerling  direct intrinsiek aangesproken in het leerproces. Er wordt niet gewerkt vanuit het oude idee, dat de docent top down informatie op de klas (leerlingen) overdraagt, vaak vanuit voorgeschreven lesboeken en modellen, die vaak weinig aangepast worden, waardoor docenten/leerkrachten ook zelf soms niet echt meer uitgedaagd worden in hun lesgeven,

Wat weer een directe invloed heeft op de leerlingen en de leerprocessen en prestaties. De leerling wordt zo vaak niet geprikkeld en uitgedaagd tot leren, omdat het de leerling regelmatig niet aanspreekt

Het EIK-KEI model biedt je een kapstok om je lesmethode(s), aan op te hangen, om deze vervolgens eenvoudiger aan de klas en de leerlingen over te dragen. De leerling wordt intrinsiek geprikkeld omdat hij/zij direct vanuit een eigen niveau de lesstof kan en mag ervaren, zonder dat er direct voldaan hoeft te worden aan een bepaalde eis, het ervarend bewegen en leren m.b.t de beweeg- en lesopdrachten staan eerst centraal. Vervolgens kan er dan naar niveau gedifferentieerd worden, waardoor leerlingen wel uitgedaagd worden om elk op hun eigen niveau beweeg- en leerervaringen op te doen, op motorisch, sociaal en mentaal- emotioneel niveau.

Het ervarende leren biedt de leerling een mogelijkheid om op eigen tempo, niveau de lesstof ervarend zich de lesstof eigen te maken. Het is het ervaren van de bewegingsactiviteit die tot inzichten leidt. Hieruit kan de leerling zelf evalueren en reflecteren op de opgedane leerervaringen. Een natuurlijk eigen leerproces vindt zo plaats, waardoor de leerling uiteindelijk een KEI kan worden, op zijn haar eigen niveau. Dit noem ik het natuurlijke leren middels ervaring.

Hieronder leg ik uit hoe de letters zich tot elkaar verhouden en hoe ze met elkaar verweven zijn, en tevens wat de correlatie tussen de beide woorden EIK-KEI zijn.

Voor meer gerichte informatie, over hoe je dit model toe kunt passen als Docent bewegingsonderwijs,  fitnesstrainer,  sportleraar of sportinstructeur binnen een sportvereniging kun je altijd contact met mij opnemen.

Ervaringen Inzicht Kennis (De EIK)

Als sportleraar, docent bewegingsonderwijs proberen wij onze medemensen in tal van bewegingssituaties vaardigheden over te dragen. Dit zijn motorische vaardigheden, maar ook cognitieve vaardigheden en sociale vaardigheden die we nodig hebben om in team verband goed te kunnen functioneren binnen een sport, maar die ook zeer belangrijk zijn in ons dagelijkse leven.

Ervaringen

In het EIK model ga ik uit van de eigen ervaring van de persoon (zowel jongere als volwassene) in het specifieke bewegingsdomein waar je op dat moment  mee bezig bent in je les(sen). Er is hierbij een directe relatie tussen de opdracht die de docent geeft aan de groep, om zijn beoogde leerdoelen te willen realiseren en de bewegingsruimte die de leerling(en) in letterlijke en figuurlijke zin krijgen om ervarend te leren.

In de terugkoppelingsfase naar de groep/persoon toe dient de docent (inter) actief oog te leren hebben voor wat er zich op dat moment afspeelt in het bewegen in de groep. Ons vakgebied leent zich hier ideaal voor omdat we in het geven van een opdracht direct resultaat in het bewegen te zien krijgen.

Hoe we hier echter op reageren en hier mee omgaan is zeer belangrijk. Wanneer men de beweging vaak niet volgens het correcte plaatje uitvoerde, zoals wij het hebben geleerd, leidt dit vaak tot snelle correcties in de groep. Hoewel er ook een ideaal plaatje is qua uitvoer, dienen we echter als docent aandacht te hebben voor het individuele leerproces en hier coachend op in te spelen en goed aandacht aan te besteden, zodat men plezier en intrinsiek gemotiveerd blijft in het bewegen.

We dienen ons dus te leren verplaatsen in de bewegingservaringen van de leerling(en) op de werkvloer, om vervolgens van daaruit een vertaalslag te maken naar de leerdoelen die we willen overbrengen. Hierdoor zul je een meer gemotiveerde persoon/leerling in je lessen krijgen, en zul je ook minder problemen hebben met orde en gezag in je les. Omdat men zich gehoord voelt en ervaart dat zijn/haar leerproces ook prima is, ook al voldoet het niet direct aan dat ideaal plaatje.

 

Er is bewegingsruimte en vrijheid  voor de eigen persoonlijke leerervaringen in relatie tot de opdrachten. Hierdoor zal men vanuit zichzelf meer zijn best willen gaan doen, mede omdat men plezier aan het bewegen beleeft.  Dat is het zaadje die uiteindelijk hopelijk ertoe mede bijdraagt dat er een mooie eik uit voort kan groeien. Ongeacht wat men naderhand ook aan sport of bewegen wil gaan doen.  We willen immers kinderen/volwassenen uitdagen om blijvend in beweging te komen.

 

Inzicht

Deze interactie tussen docent en leerling zorgt voor tal van inzichten op de werkvloer. Er ontstaan inzichten m.b.t.. het leerproces die verder reiken dan alleen het motorische leerplaatje wat je wilt overdragen. De leerling doet directe inzichten op m.b.t. de opdrachten die de docent geeft, maar omdat er ruimte en aandacht voor de leerling m.b.t. de bewegingsopdrachten en de leerlijn, leert de leerling door zijn bewegingservaringen.

Deze inzichten kan de leerling verder toepassen om het motorische plaatje beter te leren. Maar niet alleen dat de leerling voelt zich gewaardeerd, krijgt meer zelfvertrouwen. Vaardigheden die ook in zijn verdere (dagelijkse) leven erg belangrijk zijn. Een belangrijk punt hierbij is echter dat de docent/leraar moet leren deze processen te herkennen en goed observeert wat er in de groep gebeurd na het geven van zijn lesopdracht(en). Een interactieve rol met de groep en leerlingen is cruciaal anders kunnen deze leerprocessen niet tot stand komen in de les(sen).

Bovendien moet je als leraar in staat zijn om af en toe je vooraf gestelde les doelen los te laten en te kijken naar wat zich op dat moment voordoet in relatie tussen jou en de klas en met leerlingen afzonderlijk.

 

Kennis

Wanneer de leerling in zijn bewegen samen met jou als docent in een coachende rol in staat is om zijn inzichten in het bewegen te vertalen naar concrete verbeter punten dan kunnen we spreken van inzicht dat vertaald is naar kennis, dat de leerling/persoon kan toepassen  in zijn bewegen. Dit geeft een enorme boost qua motivatie en intrinsieke inzet en zal een enorme bijdrage leveren in het leerproces van de leerling(en) (wat het les doel ook moge zijn wat je wilt overdragen)

Kennis Ervaringen Inzicht (EEN KEI)

Nadat de stappen in het EIK model doorlopen zijn heeft de leerling/student een betere zelfbeeld m.b.t. zijn motoriek en leergang en bovendien meer zelfvertrouwen opgedaan. En als het goed is dan heeft hij/zij meer plezier in het bewegen gekregen.

Kortom  hij/zij voelt zich een KEI. En van hieruit kan een verdere verdieping in de leerprocessen plaats vinden. Maar ook voor wat betreft de sociale interacties binnen de klas en de groep als ook tussen de docent en de studenten/leerlingen.

Kennis

Nadat de leerling/student actief bezig is geweest met de bewegingen/technieken etc die jij als docent hebt willen overdragen vanuit je leerdoelen binnen het desbetreffende bewegingsgebied die je hebt will overdragen in de lessen, heeft de leerling/student(en) ervaringen opgedaan m.b.t zijn eigen bewegen op motorisch en sociaal en cognitief vlak in de klas/groep.

Bij een optimale begeleiding (zie kopje inzicht hierboven) heeft de student kennis opgedaan die hij/zij praktisch kan gebruiken en vertalen naar het bewegen binnen het bewegingsgebied waar op dat moment aandacht aan besteed wordt.

Kortom de opgedane ervaringen en inzichten zijn vertaald naar kennis binnen het EIK deel en kunnen nu uitgediept worden middels differentiatie en meer individuele coaching en begeleiding binnen de leergebieden waar je op dat moment met de groep/student aan werkt.

Ervaringen

De student/leerling doet nu weer nieuwe ervaringen binnen het leerproces. Echter is er nu meer aandacht voor toespitsing in het leerproces, en daarmee ook voor individuele ontwikkelingslijnen binnen het leerproces. Vandaar dat ook de differentiatie binnen dit deel een belangrijk standpunt inneemt, zodat er ook echt ruimte is voor de student/leering in zijn leerproces.

Dit vraagt van de docent meer gericht en individuele begeleiding. Een stuk van de groepsband die de docent als het goed is heeft opgebouwd binnen het EIK deel. De rol van de docent ligt hem binnen dit deel dan ook er meer in dat je goed in staat bent de ontwikkeling te volgen in het leerproces en deze ook goed monitort zodat je goede coaching kunt bieden op individueel vlak ook in de groep.

Kortom de opgedane kennis wordt middels differentiatie in het leerproces ervarender wijze meer uitgediept, zowel groepsgewijs als indidueel gericht. De docent heeft hierbij uiteraard weer een coachende rol en niet zo zeer een sturende rol. Hoewel er binnen dit deel van het model daar wel ruimte voor is omdat er verdieping en meer individuele coaching plaats vindt in het leerproces.

Inzicht

Nadat de leerling/student in staat is gesteld om de kennis in zijn eigen ervaringen te vertalen en daarbij goed gecoacht is door de docent dan heeft de student/leerling zich op motorisch, cognitief en sociaal niveau verder ontwikkeld vanuit zijn eigen niveau waarbij hij/zij ruimte kreeg om vanuit zijn haar eigen niveau zich te ontwikkeling.

Verder is de kans goed aanwezig dat men veel meer plezier heeft gekregen in het bewegen en sporten (binnen welk bewegingsgebied dit ook moge geweest zijn)  en dit is toch een van onze kerntaken als docent (ongeacht welk vak je onderwijst).

“Namelijk ervoor proberen te zorgen dat men met meer plezier gaat sporten en zo hopelijk vanuit zichzelf blijvend in beweging komt, in welke vorm dit ook moge wezen”.

“STOEI” DIDACTISCHE METHODE

De stoei methode, is een lesmethode die je goed kunt gebruiken binnen de Martial Arts  en Zelfverdediging gerichte lessen.

Het model bestaat uit een horizontale leerlijn en een verticale leerlijn , van het woord “STOEI“” Waarbij in de horizontale leerlijn de nadruk ligt op ervaring van het kind en de samenwerking. In het verticale deel van ligt de nadruk meer op hoe bewegingen aangeleerd kunnen worden.  Kortom het is een  totaal model waarbij alle componenten van het leren aanbod komen en op een natuurlijk wijze geïntegreerd zijn. 

Op de horizontale as staan de letters voor;

Samen Trainen Overgave  Ervaringen Inzicht

In elke sport is een interactie met een ander zei het in team verband, of in individuele verband qua sporten Er is altijd sprake van een samen sporten, bewegen, trainen of tegen elkaar wedijveren in competitie of in recreatief verband of gewoon puur voor de lol.

Zeker in de contact gerichte sporten zoals binnen het zelfverdedigings domein is het samen werken en trainen om je zo verder te kunnen ontwikkelen een belangrijk aspect waarbij je op elkaar moet kunnen vertrouwen. We kunnen spreken van een zekere  mate overgave. Je moet je kunnen overgeven aan de ander en er op vertrouwen dat hij/zij je niet blesseerd of pijn wilt doen tijdens de trainingen. Hier komt dus ook een duidelijke mentaal cognitieve component kijken bij je verdere ontwikkeling in de desbetreffende contact sport/martiale beweegvorm annex vechtsport.

We leren uit deze ervaringen de ander te vertrouwen, maar ook om elkaar te te respecteren. Om elkaars grenzen niet te overschrijden, we leren rekening met elkaar te houden. We moeten leren ons zelf te beheersen, we leren om te gaan met onze emoties etc… Dit zijn alemaal zeer belangrijke aspecten die we ook in ons dagelijkse leven kunnen toepassen. En waar we zeer veel aan kunnen hebben in een positieve zin van het woord. Deze ervaringen neem je mee en dragen bij aan de vorming van ons karakter, in de omgang met onze medemens in ons dagelijkse leven.

Op langer termijn geeft het je ook inzicht in bijvoorbeeld de cultuur en het land van waar  de martiale kunst, zelfverdedigingsvorm, sport vandaan komt en binnen welke context het zich heeft ontwikkeld door de vele jaren heen. Je gaat je wellicht hierin verder verdiepen, door er over te gaan lezen,  en er over na te denken. Zoals wat bijvoorbeld de grondleggers voor ogen hadden en welke rol deze zelfverdedigingssporten hadden in het land en de buurt. Maar ook welke rol zij zelf hannden in hun eigen leef omgeving in de omtgang met anderen aan wie zij ook weer onderricht gaven.

Zo kom je tot inzichten, ideeen die je niet alleen in de sportschool, dojo kunt toepassen maar ook uitstekend in je dagelijkse leven kunt gebruiken in de maatschappij waar je samen leeft met anderen. Om zo uiteindelijk hopelijk een beter mens te worden die een bijdragen kan leveren aan de maatschappij en de medemens.

Op de verticale as staan de letters voor;

Start

In elke tak van sport dien je over een scala aan technieken te beschikken Binnen de BJJ, Judo, Worstelen en grapling aanverwante sporten is dit niet anders. Elke techniek begint met een beginpunt, binnen de Martial arts is er veelal sprake van een aantal basisvoorwaarden aan technieken die herhaaldelijk telkens terug komen en die de basis vormen van waaruit je werkt. Deze basis technieken vormen het startpunt van waaruit verdere differentiatie en verdieping mogelijk is.

Techniek

De techniek wordt eerst simpel voorgedaan met weinig uitleg, daarna gaan de studenten, leerlingen zelf aan de slag met de techniek(en). Vervolgens vinden op basis van de observaties van de docent gerichte aanwijzingen en verdiepingen binnen de techniek plaats die klassikaal worden uitgelegd. Daarna wordt er weer geoefend.

De basis technieken dienen alle leerlingen eerst prima uit te kunnen voeren en te begrijpen alvorens je verder kan gaan met differentiëren binnen de groep. Denk hierbij aan variaties op en binnen de desbetreffende  techniek. Waardoor leerlingen/studenten die de techniek sneller oppakken ook uitgedaagd blijven.

Overgang

Binnen de overgangsfase zijn er 2 vertakkingen. Enerzijds is er de overgang van de fases in de techniek zelf en de daarbij behorende differentiaties. Maar anderzijds wanneer een student/ leerling zich verder gaat ontwikkelen binnen de martiale arts, ontdekt men dat de technieken vaak in elkaar doorlopen. Als techniek A niet goed werkt dan kun je bijvoorbeeld techniek B proberen uit te voeren, enzovoort.

Dit is pas van toepassing wanneer de student een stuk ervaring heeft en al meerdere jaren met de desbetreffende sport bezig is, dan wel voor de student die zeer snel is in zijn ontwikkeling en vorderingen.

Effectiviteit

Naarmate de student/leerling de techniek(en) beter onder de knie begint te krijgen, dienen de technieken sneller en gecontroleerde geoefend te worden met verschillende trainingspartners. Tevens kunnen er dan technieken die op een natuurlijke manier in elkaar overgaan gecombineerd worden. Tevens kunnen binnen dit deel ook ideaal drilvormen getraind worden.

Inzet

Naarmate men de technieken beter beheerst door de loop van de tijd en het oefenen met elkaar. Zullen de studenten meer zelfvertrouwen en evenzo belangrijk meer plezier in de lessen krijgen.

Op een natuurlijke manier vanuit hun eigen ervaringen m.b.t het trainen van de technieken zal de leerling/student meer inzet gaan tonen, waarna het proces opnieuw van boven af start en er meer aandacht voor details in de technieken gelegd kan worden en stevens meer praktijk gerichte echtheid en snelheid in het oefenen met elkaar. 

In dien verstande dat men natuurlijk ten alle tijde rekening met elkaar dient te houden en elkaar dient te respecteren zodat het plezier en het leren op de eerste plaats blijft staan en men met plezier naar de trainingen/lessen blijft komen.

U kunt mij voor een workshop, studiedag, of sessie boeken binnen uw organisatie. Ik kom graag toelichten hoe u concreet het EIK & KEI model &  eventueel de STOEI methode in uw organisatie toe kunt passen.

Over de schrijver…